Pamuk bolje raste u svemiru nego na Zemlji – Vreme je za novo poglavlje u poljoprivredi

Globalno tržište pamuka vredeće 46 mlrd USD do 2027. godine, prema procenama, zbog čega naučnici širom sveta testiraju načine za povećanu proizvodnju ove biljke. Američki naučnici otišli su korak dalje – u svemir, analizirajući zašto pamuk bolje raste u svemiru nego na Zemlji. Ovo otkriće može otvoriti novo poglavlje u poljoprivredi, koje poboljšava naše useve i na Zemlji i u svemiru.

Tim istraživača sa Univerziteta Viskonsin-Medison je u Nacionalnoj laboratoriji Međunarodne svemirske stanice (ISS) proučavao odgovor pamuka na mikrogravitaciju i stres. Tim je istraživao kako običan pamuk raste u svemiru u poređenju sa genetski modifikovanim pamukom koji uspeva u uslovima suše.

Običan pamuk uzgajan u svemiru doživeo je povećanu degradaciju proteina i pokazao različite biohemijske markere koji signaliziraju stres, a koji nisu pronađeni kod genetski modifikovanog pamuka, pokazali su rezultati predstavljeni u poslednjem broju časopisa Upward, zvaničnog magazina Nacionalne laboratorije Međunarodne svemirske stanice.

Modifikovani pamuk bolje raste od običnog

Biljke obično teže uspevaju u surovim uslovima svemira. Međutim, testirani pamuk, posebno genetski modifikovana varijanta, bolje je rasla u svemiru nego na Zemlji. Istraživači sada istražuju tačno zašto pamuk, kako se čini, dobro uspeva u svemiru. Dekodiranje ovih saznanja moglo bi dovesti do proizvodnje otpornijih useva koji podnose stresne uslove na Zemlji i tokom dugotrajnih svemirskih misija.

Istraživanje predvodi profesor Sajmon Gilroj, profesor botanike, koji je testirao da li biljke osećaju stres u mikrogravitaciji i kako bi se mogle prilagoditi da uspevaju u svemiru. Njegov tim je 2021. godine lansirao pamuk na svemirsku stanicu u okviru 22. komercijalne misije za snabdevanje SpaceX-a. Projekat pod nazivom „Usmeravanje unapređenja pamuka putem orbitalne obrade“ (Targeting Improved Cotton Through Orbital Cultivation, TIC-TOC) finansirala je kompanija Target.

Oduzimanjem efekata gravitacije, Gilrojev tim se nadao da će projekat otkriti genetske tragove koji bi mogli dovesti do proizvodnje otpornih pamučnih biljaka koje efikasnije koriste resurse na Zemlji. Na svemirskoj stanici, korenje biljaka raste drugačije jer im nedostaje gravitacija kao smerni pokazatelj za rast prema dole prema vodi u zemljištu. Takođe, nema gravitacije da povuče vodu nadole.

Tim je istraživao kako običan pamuk raste u svemiru u poređenju sa genetski modifikovanim pamukom koji uspeva u uslovima suše. Modifikovani i običan pamuk bolje su rasli u svemiru nego pamuk u kontrolnom eksperimentu na Zemlji. Modifikovani pamuk imao je najveće korene i doživeo najmanji stres tokom svemirskog leta.

Genetska analiza uzoraka neizmenjenog pamuka iz svemira ukazala je da su ove biljke bile pod većim stresom od njihovih genetski modifikovanih pandana. Običan pamuk uzgajan u svemiru doživeo je povećanu degradaciju proteina i pokazao različite biohemijske markere koji signaliziraju stres, a koji nisu pronađeni kod genetski modifikovanog pamuka.