Najviše komunalnog otpada po glavi stanovnika proizvodi Izrael – 650 kg godišnje. Od toga, čak 524 kg završi na deponiji, što čini 80% ukupnog otpada. To je najviše među 38 zemalja članica Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD), koje je analizirao Global Waste Index 2025 kompanije Sensoneo.
Na drugom mestu je Čile, sa 437 kg proizvedenog otpada, od kojih na deponiji završi 417 kg. Neslavno treće mesto otpozadi odnose SAD sa 951 kg otpada, od kojih na deponiji završava 447 kg.
Najbolji je Japan koji stvara 326 kg otpada, a na deponiji završi samo 3 kg. Slede Južna Koreja sa 438 kg otpada (56 kg na deponiji), i Estonija sa 373 kg (2 kg na deponiji).
Manje otpada od Japana po glavi stanovnika stvara Kolumbija 243kg, ali skoro sve, 214 kg, završi na deponiji.
Pozitivne rezultate zabeležile su i skandinavske zemlje poput Švedske i Finske, kao i Nemačka i Austrija.
SAD neslavni rekorderi
Kao i 2022. godine, SAD ostaje zemlja sa najviše proizvedenog komunalnog otpada po stanovniku, i to sa porastom sa 811 kg na 951 kg. Zajedno sa Kanadom, obe severnoameričke zemlje nalaze se na samom dnu liste po kvalitetu upravljanja otpadom, sa alarmantnim nivoima deponovanja.
SAD deponuje 447 kg od 951 kg otpada po stanovniku, dok Kanada ima još višu stopu: 486 kg od ukupno 684 kg završi na deponijama.
U Austriji raste količina otpada, ali i reciklaža
Značajne promene zabeležene su u poređenju sa izdanjem iz 2022. godine. Belgija i Austrija su imale najveći rast proizvodnje otpada po stanovniku, za više od 200 kg.
Ipak, Austrija je postigla i najveći rast reciklaže, dostigavši 334 kg po glavi stanovnika, odnosno 42% svog otpada, čak i pre uvođenja sistema povraćaja ambalaže, navodi se u saopštenju kompanije Sensoneo.
Novi Zeland je značajno smanjio količinu otpada koja odlazi na deponije, za čak 423 kg po osobi godišnje. Istovremeno, Belgija i Litvanija povećale su spaljivanje otpada za više od 100 kg po stanovniku.
Pozitivan uticaj sistema povraćaja ambalaže
Dobro osmišljeni i efikasni sistemi povraćaja ambalaže (depozitni sistemi) mogu značajno unaprediti stope reciklaže ambalažnog otpada iz sektora bezalkoholnih pića, zaključuju autori.
Na rang listi, zemlje sa razvijenim depozitnim sistemima spadaju među najbolje po ukupnim rezultatima u upravljanju otpadom. Estonija, Nemačka, Finska, Švedska i Norveška redovno beleže najviše ocene.
Na suprotnoj strani nalaze se zemlje bez depozitnih sistema, poput Turske, Čilea, Grčke i Meksika, navodi se.
– Trend uvođenja ovakvih sistema raste. Od izdanja GWI iz 2022. godine, Rumunija je uvela depozitni sistem 2023, Irska i Mađarska 2024, a Austrija 2025. Možemo pretpostaviti da zemlje koje primenjuju depozitni sistem imaju i održiviji pristup drugim praksama upravljanja otpadom, kao što su spaljivanje i slanje na deponije – navodi se.
Polovina zemalja više spaljuje nego što šalje na deponije
Spaljivanje otpada se pokazalo kao efikasna metoda, naročito za materijale koji se teško recikliraju, ističu autori. Ovaj proces uključuje kontrolisano sagorevanje otpada na visokim temperaturama, čime se njegova zapremina smanjuje i do 90%, smanjujući potrebu za deponijama.
– Devetnaest od 38 zemalja iz izveštaja više spaljuje nego što šalje na deponije. Na suprotnoj strani su zemlje koje više od 50% otpada deponuju, što je posebno zabrinjavajuće. To su: Izrael, Kanada, Grčka, Čile, Turska, Kostarika, Kolumbija, Mađarska, Portugal, Meksiko i Australija.
Zaključak – Proizvoditi što manje otpada
Kompanija Sensoneo naglašava da dobar rezultat na indeksu ne znači automatski da je upravljanje otpadom optimalno ili da ne zahteva poboljšanja.
– Krajnji cilj mora biti: proizvoditi što manje otpada. Zato smo u ovogodišnjem indeksu prilagodili težinske vrednosti faktora, dajući veći značaj niskoj proizvodnji otpada i višim stopama reciklaže – zaključuje se.
